Jak się przygotować do wywiadu
Wyobraź sobie, że poniedziałek rano słyszysz: "W środę masz wywiad z szefem Microsoftu". Co robisz?
Pocisz się, to na pewno. Serce zaczyna ci szybciej bić. Może masz pustkę w głowie i totalnie nie wiesz, o co go zapytać. Czy w ogóle wiesz, kto jest szefem Microsoftu? Kiedyś to był Bill Gates, a dziś...?

A może się cieszysz, bo lista pytań od dawna czeka przygotowana? Oczami wyobraźni widzisz już spływające do ciebie gratulacje i pochwały, tysiące udostępnień w social mediach i okładkę "Forbesa". Może nawet nagrodę za najlepszy wywiad?

A może w ogóle wpadasz w panikę, zastanawiając się, jak ty to, kurka, zrobisz?
Wielokrotnie doświadczałam tego uczucia. Początkowej euforii, a potem paraliżu. I nie trzeba do tego szefa Microsoftu.
  • "O czym ja z nią/nim będę rozmawiać?"
  • "Jakie pytania zadać, by nie były nudne i oklepane?"
  • "Jak wypaść na osobę, która się zna na temacie?
Zdarza się, że ktoś rzuca cię na głęboką wodę. W temat, w którym nie czujesz się swobodnie. W rozmowę z człowiekiem, o którym nic nie wiesz. Albo z kimś, kto z pewnością wie więcej od ciebie, udzielił już setek wywiadów i słynie z erudycji - w przeciwieństwie do ciebie.

Co wtedy zrobić?
Najpierw pokażę ci, czego nie robić.
Przesłuchaj poniższe nagranie. Ma swoje lata – jest z 2009 roku – ale wciąż inspiruje kolejne pokolenia. Serio, to niecałe trzy minuty, które dadzą ci bezcenną wiedzę na resztę życia.
Wiemy już, że dziennikarka radia Koszalin do wywiadu się nie przygotowała. I pewnie w historii mediów nie ona jedna. Ale ty wiesz już, co zrobić.
Przygotuj się!
A konkretnie?
  • 1
    Zrób research.
    Musisz wiedzieć, z kim rozmawiasz. Spróbuj znaleźć wszystko, co w ostatnich latach powiedział, napisał albo zrobił twój rozmówca. Jeśli jest autorem książki – powinieneś/aś ją przeczytać. Jeśli udzielił już stu innych wywiadów – przeczytaj przynajmniej część z nich, a resztę przejrzyj. Zajrzyj też na jego/jej social media.

    Jeśli twój wywiad wiąże się bardziej z konkretnym tematem niż rozmówcą – na przykład masz rozmawiać o wykorzystaniu sztucznej inteligencji w rekrutacji, zasada jest podobna. Musisz zrobić research, by wiedzieć, o czym rozmawiasz.

    A jeżeli na temat twojego rozmówcy nie ma w Google absolutnie nic? Jeśli milczy w social mediach, nie udziela wywiadów i prowadzi skryte życie? Szukaj wtedy informacji związanych z firmą i obszarem, którym zajmuje się twój rozmówca. Musisz mieć jakiś punkt zaczepienia.
  • 2
    Wynotuj cytaty i ciekawe fakty.
    Oglądałaś/eś może kiedyś "Kuba Wojewódzki Show"? Kuba często wyciąga podkładkę z notatkami i mówi gościowi/gościni: "W wywiadzie dla "Vivy" trzy lata temu powiedziałeś, że hip-hop się w Polsce skończył. A dzisiaj wypuszczasz płytę. I co ty na to?".

    Nie jestem szczególną fanką Kuby, ale ten przykład dobrze pokazuje, co warto zrobić. Czyli oprócz "standardowych" pytań, które chcesz zadać swojemu rozmówcy, dodaj takie, które mogą być nieco mniej oczywiste. Nawet trochę trudne i zmuszające go do refleksji, zmiany zdania albo zajęcia stanowiska w sprawie, w której do tej pory kluczył.

    Jeśli rozmawiasz o konkretnym temacie lub zjawisku, przydadzą ci się statystyki, i badania, a także opinie ekspertów w branży.
  • 3
    Ustal, co chcesz osiągnąć
    Musisz wiedzieć, jaką historię chcesz zawrzeć w wywiadzie. Jaki masz cel?

    • Czy chcesz dowiedzieć się więcej na jakiś temat, by przekazać tę wiedzę dalej?
    • Czy chcesz raczej pokazać człowieka, jego drogę i osobowość?
    • Czy zależy ci, by wypromować rozmówcę? Czy raczej wypromować siebie jako eksperta?
    • A może chcesz przekonać swoich odbiorców do czegoś?
    • A może przeciwnie – wiesz, że uwielbiają osobę, z którą będziesz rozmawiać i chcesz po prostu dostarczyć im świetnego kontentu?

    Zastanów się, jaka ma być kluczowa myśl, z którą czytelnik czy słuchacz zostanie po wywiadzie. Intencja jest ważna, bo pozwala ci łatwiej formułować pytania i dojść w wywiadzie tam, gdzie chcesz.
  • 4
    Zapisz pytania.
    Zrób listę pytań – w notatniku lub na komputerze. Podziel je na te, które koniecznie musisz zadać i na te, które zadasz, jeśli starczy czasu albo jeśli będziecie mieć dobry flow. Zwróć uwagę na proporcję pytań zamkniętych ("Czy poniosłeś kiedykolwiek porażkę"?) i otwartych ("Opowiedz mi o twojej największej porażce").

    Zawsze warto mieć na liście więcej niż mniej pytań – mimo że nie wszystkie z nich na sto procent zadasz. Może zadasz tylko jedno, bo rozmowa popłynie w całkiem innym kierunku.

    Skorzystaj tu z rady prezydenta Stanów Zjednoczonych, Dwighta Eisenhowera, który powiedział: "Przygotowując się do bitwy, zawsze orientowałem się, że plany są bezużyteczne, ale planowanie jest nieodzowne."
    • 5
      Skonsultuj je z kimś
      Jeśli nie jesteś pewien/pewna, czy twoja lista pytań jest wyczerpująca, zapytaj szefa, kolegę lub koleżankę. Możesz pokazać im twoją listę, ale możesz też zapytać "O co ty byś zapytał/a?". Jeśli nie masz z kim skonsultować pytań, możesz poprosić o radę w grupie na Facebooku albo po prostu zapytać kogoś znajomego – nawet totalnie niezwiązanego z tematem.
    • 6
      I przećwicz.
      Jeśli to twój pierwszy wywiad albo twój rozmówca to największy VIP, z jakim miałeś/aś do czynienia, możesz przećwiczyć niektóre pytania na koledze lub koleżance. Choćby po to, by nabrać pewności siebie! Feedback może ci się przydać – a na pewno pomoże zmniejszyć tremę przed wywiadem.
    Sporo tego, prawda?
    Zamiast odpowiedzi zamieszczam post dziennikarza "Gazety Wyborczej" i "Książek", Grzegorza Wysockiego, który niedawno wrzucił na FB, ile książek przeczytał, by przygotować się do wywiadu z Manuelą Gretkowską. I tak – jest ich sporo. Ale stara prawda głosi, że bez dobrego przygotowania nie ma dobrego wywiadu.
    A to jeszcze nie wszystko!

    Zostały nam tak zwane "kwestie techniczne"
    .
    Jeśli przeprowadzasz wywiad na żywo – sprawdź miejsce, w którym będziesz z kimś rozmawiać. Jeśli nie możesz zrobić tego z wyprzedzeniem, przyjdź trochę przed umówioną rozmową i zobacz, czy cokolwiek może ci w wywiadzie przeszkodzić.

    • Czy jest tam głośno?
    • Czy za tobą lub za rozmówcą nie będzie nikt bez przerwy przechodził?
    • Czy można się tam napić kawy, herbaty, wody?
    • Czy będzie wam wygodnie siedzieć w zaplanowanym miejscu?
    Jeśli przeprowadzasz wywiad online – sprawdź, czy wszystko działa – mikrofon, słuchawki, nagrywanie. Bywa, że obie strony mają problemy techniczne, ale jeśli możesz oszczędzić sobie stresu, zrób to.
    W obu przypadkach – sprawdź, czy masz naładowany telefon/dyktafon/laptop/powerbank!
    Przygotuj sobie też wszystkie "pomoce naukowe": notatnik, długopis, cytaty z poprzednich wywiadów, pytania, dyktafon... Jeśli czegoś zapomnisz, nie panikuj – spokojnie poproś o 30 sekund i dokończ przygotowanie.
    To jeszcze jedna kwestia.

    Może ci się wydać dziwna. Ale ja się często nad nią zastanawiam, jeśli robię wywiad osobiście, a nie na callu.
    Czyli... w co się ubrać?
    Jeśli idziesz lub jedziesz w miejsce, którego nie znasz i nie do końca wiesz, jakie czekają cię warunki, mam kilka wniosków, które zebrałam przez lata:

    • Ubierz się WYGODNIE. Jeśli na co dzień nosisz trampki, to załóż trampki, nawet jeśli rozmawiasz z szefem dużej i poważnej kancelarii prawnej. Pamiętaj, masz skupić się na rozmowie, a nie na myśleniu o tym, że ci niewygodnie! Pamiętaj też, że miejsce, na którym będziesz siedzieć, może wyglądać RÓŻNIE – nie zakładaj więc rzeczy, które cię uwierają lub uciskają.
    • Rekomenduję ubieranie się w NATURALNE tkaniny. W poliestrze zmarzniesz w środku zimy, jeśli okaże się, że budynek jest słabo dogrzany i spocisz w lecie, gdy nawali klimatyzacja.
    • Załóż DWIE warstwy – chodzi mi o to, by mieć coś do "zarzucenia na ramiona". U mnie najlepiej sprawdza się zestaw bluzka + marynarka. Dlaczego? Bo jeśli się zestresuję i spocę, to marynarka pozwala to ukryć.
    Pamiętaj też, że zwykle nie tylko ty się denerwujesz! Rozmówca także jest często zestresowany. Ważne więc, by podchodzić do siebie z empatią i zrozumieniem.

    W końcu spotykacie się po to, by powstał świetny kontent!
    Nie zapominaj, że rozmówca jest zazwyczaj życzliwie do ciebie nastawiony i CHCE z tobą porozmawiać. Przygotowanie ma ułatwić życie wam obojgu – im lepiej się przygotujesz, tym większa szansa na powodzenie wywiadu!
    To o czym rozmawiać? Jakie pytania zadawać? I jak właściwie przeprowadzić wywiad? I jak to zrobić, kiedy jest się introwertykiem i ma się zwyczajnie tremę?

    O tym już wkrótce!
    Nie przegap kolejnego posta!
    Zapisz się na newsletter i dwa razy w miesiącu otrzymuj ode mnie napakowany wiedzą list.

    Zapisując się na newsletter, wyrażasz zgodę na przetwarzane danych przez administratora strony joannakocik.com, zgodnie z polityką prywatności.
    Miłego tworzenia!

    Podobało Ci się? Podziel się i obserwuj mnie na LinkedInie i Instagramie.
    Postaw kawę!
    Masz pytania? Chcesz skonsultować ze mną swój tekst? Napisz do mnie albo postaw mi wirtualną kawę i pogadajmy!

    Chcę postawić wirtualną kawę
    kontakt@joannakocik.com
    Klikając "wyślij" wyrażasz zgodę na przetwarzane danych przez administratora strony joannakocik.com, zgodnie z polityką prywatności.
    Ten serwis korzysta z plików cookies. Więcej informacji w polityce prywatności.
    Zaakceptuj
    Made on
    Tilda