Omówiliśmy już sobie, jak przygotować się do przeprowadzenia wywiadu – co trzeba zrobić, aby podczas rozmowy stresować się jak najmniej. Dzisiaj zajmiemy się tematem przygotowania rozmówcy – które może być równie ważne.

Być może twój rozmówca jest znanym pisarzem, politykiem lub przedsiębiorcą i udzielił już setek wywiadów. Być może ma niesamowitą łatwość przechowywania w pamięci danych i sypie anegdotami jak z rękawa. Być może temat waszej rozmowy jest tak oczywisty jak kryzys klimatyczny i po prostu będziecie "płynąć z prądem".

Pamiętaj – twój rozmówca lub rozmówczyni może udzielać wywiadu po raz pierwszy! Może nigdy nie opowiadał/a o temacie, o którym chcesz rozmawiać. A może potrzebujesz bardzo konkretnych informacji, danych, statystyk... I właśnie dlatego musisz swojego rozmówcę przygotować.

Tak jeszcze dla wyjaśnienia: są różne typy wywiadów. Inne dotyczą dziennikarzy, inne osób tworzących kontent na firmowe blogi, inne – twórców i twórczyń, którzy chcą z kimś porozmawiać np. na potrzeby własnego podcastu. Robiłam w życiu wszystkie trzy typy wywiadów. Przez ostatnie pół roku przeprowadziłam kilkadziesiąt eksperckich rozmów na potrzeby content marketingu i kilka na potrzeby własnego podcastu. A także udzieliłam dwóch wywiadów, dlatego cenię sobie, gdy ktoś mnie do rozmowy przygotuje.

Żeby umówić się z kimś na wywiad, zazwyczaj trzeba tego kogoś poprosić – ja robię to w różnych kanałach komunikacji: czasem jest to Messenger, czasem Instagram, czasem LinkedIn, a czasem mail. Wszystko zależy od tego, gdzie nasz rozmówca/rozmówczyni jest aktywny/a i gdzie jesteśmy "znajomymi".

Oczywiście, że można. Łatwiej wprawdzie, gdy mamy wspólnych znajomych (i gdy znajomy/a nas przedstawi, np. łącząc we wspólnym mailu), ale mam na koncie kilkanaście rozmów, które zaczęły się od zwykłej próby nawiązania kontaktu na LinkedInie i przedstawienia się. W tej pierwszej wiadomości:

• piszę kim jestem, co robię, skąd znam daną osobę;
• zahaczam o konkretny, bliski tej osobie temat;
• przedstawiam propozycję wywiadu;
• jeśli odpowiedź jest wstępnie pozytywna, proponuję umówienie szybkiego calla lub kontakt telefoniczny i wysyłam link do swojego kalendarza lub proszę o numer telefonu (zależnie od preferencji rozmówcy).

Niezależnie czy piszesz do kogoś całkiem nieznajomego, czy też macie wspólnych znajomych, bardzo ważny jest wcześniejszy research. Gdzie ta osoba jest aktywna? Na jakich grupach się udziela? Co publikuje, co komentuje? Jeszcze lepiej, jeśli wejdziemy w interakcję z tą osobą – wówczas łatwiej o wytworzenie jakiegokolwiek skojarzenia z tym, kim jesteśmy.

Co dalej? Czekam. Jeśli przez kilka dni/tydzień nie ma odpowiedzi, DELIKATNIE pytam, czy wiadomość dotarła. Czasem ktoś odpisuje, że nie jest zainteresowany, ale ja oceniam szanse 50:50. To znaczy: jeśli wyślesz 10 takich wiadomości, 5 osób Ci odpisze.

I co dalej?

Proponuję krótką rozmowę telefoniczną w dogodnym dla rozmówcy terminie. Zdarza się, że niektórzy odpisują: "Ok, poproszę pytania mailem" albo chcą od razu umawiać się na wywiad. U mnie w 80% przypadków sprawdza się ścieżka: mail -szybki call - wywiad, dlatego na niej się tutaj skupię.

Etap, który nazywam rozgrzewką, polega głównie na tym, że poznajemy się trochę lepiej. Niektórzy wolą pisać, inni rozmawiać – ja jednak dążę zwykle do umówienia krótkiego, 15-minutowego calla, na którym:

• ponownie krótko się przedstawiam i krótko opowiadam o firmie, dla której pracuję;
• mówię, jaki jest cel wywiadu i dlaczego chcę rozmawiać akurat z tą osobą;
• opowiadam o procesie: jak długo trwa wywiad, na jakim kanale go przeprowadzamy, w jakim języku, gdzie jest publikowana treść, co z autoryzacją itp.;
• nakreślam temat i pytam o feedback;
• umawiam datę i godzinę wywiadu.

Rozgrzewka jest świetnym sposobem na poznanie rozmówcy bliżej, dowiedzeniu się więcej o tym, co go interesuje i o czym chce opowiedzieć. Zawsze staram się podkreślić KORZYŚĆ, jaką rozmówca będzie miał z wywiadu i wybrać temat, który będzie interesujący także dla niego/niej.

Rozgrzewkę można także przeprowadzić mailowo. Do umawiania spotkań polecam założyć sobie kalendarz, w którym nasz potencjalny rozmówca wybierze sobie odpowiadającą mu/jej godzinę (przydaje się zwłaszcza, gdy jesteś bardzo zajęta/y).

Na podstawie rozgrzewki przygotowuję listę zagadnień, które będę chciała poruszyć, robię research i opracowuję pytania. Potem wysyłam rozmówcy tematy, o których będziemy rozmawiać.

Tak jak wspomniałam, nie wszyscy rozmówcy sypią faktami i danymi jak z rękawa. Czasem temat wywiadu wymaga przygotowania także od rozmówcy. Nie chodzi o wysyłanie listy dokładnych pytań, ale o nakreślenie zagadnień, w obrębie których będziecie się poruszać.

Jeśli chcesz, by rozmówca/rozmówczyni przywołał/a konkretne liczby czy statystyki, musisz mu/jej o tym wcześniej powiedzieć, bo zapewne nie ma ich w głowie!

Możesz także podrzucić rozmówcy kilka kwestii, o które chcesz zapytać wraz z linkami (np. jeśli chcesz poprosić o komentarz do jakiegoś badania czy newsa). Nie wyskakuj z takimi pytaniami bez uprzedzenia! Być może osoba, z którą rozmawiasz, w ogóle tych badań czy statystyk nie zna.

Daj jemu/jej szansę na przygotowanie się, zgromadzenie potrzebnych materiałów i oswojenie się z tematem. Dzięki temu rozmówca będzie czuć się lepiej i swobodniej, a Ty zyskasz mięsistą treść.

I znów: jeśli rozmawiasz z pisarzem o jego nowej książce, prawdopodobnie nie potrzebujesz tak rozbudowanego procesu. Podobnie w przypadku historii osobistych – czasem wyłożenie pytań z góry kładzie cały wywiad, bo tobie zależy na szczerości i spontanicznych, a nie wystudiowanych odpowiedziach. Ale pomyśl, że gdyby to ciebie zaproszono do bycia ekspertem/ekspertką, zapewne przydałby się szkic rozmowy i tego, o czym będziecie rozmawiać.

Potem wywiad!


O tym, jak go przeprowadzić, będę jeszcze pisała. Na razie możesz sprawdzić: